VNTB - Cựu đảng viên Mao nói về quan hệ Mỹ - Trung
Lâm Anh (VNTB) Sidney Rittenberg biết một hoặc hai điều về Trung Quốc. Trong Thế chiến II, ông đã học thông thạo tiếng phổ thông như là một nhà ngôn ngữ học của quân đội Mỹ, đã làm việc tại Trung Quốc, và gia nhập Đảng Cộng sản Trung Quốc. Ông đã trở thành bạn bè với Mao Trạch Đông và dành 16 năm biệt giam - như là tù nhân của Mao, theo The Week.
Gần đây chúng tôi đã nói chuyện với Rittenberg về quan điểm đối với chủ nghĩa Mao Trung Quốc, ông bị giam, và lý do tại sao ông vỡ mộng với các bên. Trong 93 năm của mình, ông đã thấy quan hệ Trung Quốc và Mỹ tốt nhất, và cũng có lúc tồi tệ nhất.
Hiện tại, khi quan hệ hai nước rơi vào căng thẳng, Rittenberg lo ngại các quan chức Mỹ sẽ quay trở lại thói quen cũ khi nhìn thấy Trung Quốc như là một thực lực bí ẩn và thù địch.
Ngày 09 tháng 7, khi Tướng Joseph Dunford, chỉ huy Thủy quân lục chiến nắm cương vị Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân và ông bày tỏ với Ủy ban Quân vụ Thượng viện rằng, Trung Quốc - và Nga là mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh của Mỹ.
"Họ cho thấy các mối đe dọa hiện hữu lớn nhất," Dunford nói.
Trung Quốc đang nhanh chóng nâng cấp quân đội và mở rộng lực lượng hải quân của mình. Hoa Kỳ đang trải qua đối sách “Xoay trục Thái Bình Dương” (Pacific pivot) khi chuyển lực lượng quân sự đến khu vực và tuyến hàng hảichiến lược của mình.
Để chắc chắn, Rittenberg đổ lỗi cho cả Washington và Bắc Kinh cho cuộc chạy đua căng thẳng giữa hai nước.
Trong mọi trường hợp, ông tin rằng Hoa Kỳ và Trung Quốc có nhiều hơn một - lý do để làm việc cùng nhau hơn làở thế đối đầu. Ông lập luận rằng, điều này đã được ghi nhận trong các trường hợp lịch sử, ngay cả khi Washington và Bắc Kinh không có quan hệ ngoại giao.
Mối quan hệ phức tạp
Rittenberg xuất phát điểm từ các mối quan hệ và kinh nghiệm của mình. Ông hoạt động trong một doanh nghiệp tư vấn cho các công ty Mỹ đang tìm kiếm cơ hội đầu tư ở Trung Quốc. Và hai lần dịch cho Mao khi nhà lãnh đạo cộng sản đối thoại với chính phủ Mỹ trong những năm 1940.
Mao thực dụng - ông muốn quan hệ ngoại giao bình thường với Hoa Kỳ và vì vậy, ông không phụ thuộc vào Joseph Stalin.
Như Rittenberg đã nhìn thấy, Washington đã bỏ lỡ một cơ hội vàng để khai thác sự rạn nứt ngày càng tăng giữa Liên Xô và các nhà lãnh đạo cộng sản trong tương lai của Trung Quốc – lý ra, có thể tránh được cuộc chiến tương lai ở Hàn Quốc, Việt Nam hoặc ít nhất khiến cho cuộc xung đột giữa hai quốc gia trở nên ít tốn kém hơn.
Sau cuộc nội chiến Trung Quốc, những người cộng sản yêu cầu một khoản vay 300 triệu USD. Đáp ứng lại, Stalin đã chỉ cho họ 4,4 triệu USD. Và trong một lần, Mao nói với Rittenberg rằng, Stalin đã từ chối một nỗ lực mua thiết bị nấu chảy sắt thép từ Trung Quốc, bằng cách ra điều kiện đi kèm để đáp ứng điều đó.
Và Lầu Năm Góc theo nghĩa đen ném hàng triệu đô la vào việc can thiệp cuộc chiến Hàn Quốc, thay vì tận dụng mối quan hệ đang rạn nứt về ý thức hệ giữa Trung – Xô.
Lãnh đạo cộng sản Trung Quốc nhanh chóng giam Rittenberg trước lời khuyến nghị của Stalin khi cho rằng ông là một điệp viên phương Tây. Mao đã không thả tự do cho Rittenberg, mãi đến năm 1955, sau cái chết của Stalin.
Quan hệ Trung-Xô đã không cải thiện khi Nikita Khrushchev lên nắm quyền. Các nhà lãnh đạo mới tiếp tục xu hướng của Stalin để chiếu cố cho Trung Quốc, trong đó bao gồm sự xúc phạm. "Tôi nhớ một lần nhìn thấy Khrushchev tím mặt đi ra khỏi căn phòng, giận dữ tới mức mà bạn khó có thể tưởng tượng được" Rittenberg nhớ lại một cuộc họp giữa các nhà lãnh đạo Khrushchev và Mao.
Trong một chuyến thăm, lãnh đạo Liên Xô đã nói với Mao, ông hy vọng Trung Quốc mời các cố vấn kỹ thuật của Liên Xô ngồi ở trong tất cả các cuộc họp của ủy ban. Và các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã đáp trả lại rằng, họ sẽ nhân danh người Nga trên bất cứ quyết định nào mà họ thực hiện, Khrushchev phản đối.
"Khrushchev nói với [Mao] rằng, 'tất cả các đồng chí của chúng tôi ở Đông Âu làm theo cách này,'" Rittenberg nhớ lại. "Mao nói với ông:" Tôi biết những gì xảy ra ở Đông Âu, đó là lý do tại sao chúng tôi sẽ không làm điều đó. '"
Năm 1960, Khrushchev rút toàn bộ cố vấn Liên Xô ra khỏi Trung Quốc.
Tổng thống Richard Nixon - người nổi lên như một nhà lãnh đạo hăng hái chống cộng - cuối cùng cũng nhận ra rằng chính quyền cộng sản đã không theo sát bước chân nhau.
Ông làm cho Trung Quốc là một ưu tiên, cho rằng “không có một Thế giới nào mà trong đó dân tộc nào, lớn hoặc nhỏ, sẽ phải sống trong sự cô lập giận dữ.” Năm 1973, chuyến thăm của ông đã dẫn tới sự tan bang trong lịch sử quan hệ giữa hai cường quốc.
Chiến lược tốt nhất
"Chúng tôi có một vị trí chiến lược với mỗi tổng thống kể từ khi Nixon cho rằng một Trung Quốc mạnh mẽ là tốt cho Mỹ," Rittenberg nói.
Ông nói rằng sau Nixon, nhà lãnh đạo Mỹ nói chung đã hoan nghênh sự thịnh vượng của Trung Quốc như là một cơ hội cho sự phát triển lẫn nhau và cạnh tranh lành mạnh. Hàng chục cơ quan chính phủ Mỹ thường xuyên tổ chức các cuộc đàm phán cao cấp và trung cấp với đối tác Trung Quốc - ở một mức độ tham gia mà ít có chính phủnào trên thế giới được như thế, Rittenberg lập luận.
Năm 2007, Tướng Peter Pace - một trong những người tiền nhiệm của Dunford - chấp nhận một lời mời của Trung Quốc để đến thăm nước này. Ông đã trở thành quan chức quân sự cao cấp nhất của Mỹ tới thăm Trung Quốc từ những năm 1940.
Đó là một chuyến thăm quan trọng. Vì sáu năm trước, một máy bay chiến đấu phản lực J-8 của Trung Quốc va chạm với một chiếc máy bay trinh thám EP-3, khiến phi công Trung Quốc thiệt mạng và buộc máy bay Mỹ phải hạ cánh khẩn cấp xuống đảo Hải Nam.
 |
| Tướng Peter Pace, sau đó trở thành Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, tham quan Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh trong năm 2007. Ảnh: Courtesy War là Boring |
Nhưng sau đó, Mỹ và hải quân Trung Quốc đã hợp tác trong các cuộc diễn tập cứu trợ thiên tai, điều tàu thăm viếng lẫn nhau. Cả hai lực lượng hải quân cũng đã gửi tàu chiến tới tuần tra hải tặc Somali ở Vịnh Aden. Trong mùa hè năm 2014, một chiếc tàu bệnh viện Trung Quốc đã tham dự cuộc tập trận hải quân lớn nhất thế giới (RIMPAC2014) do Mỹ đứng đầu tại Hawaii, mặc dù Bắc Kinh cũng gửi kèm một con tàu do thám đi theo.
Cuối năm đó, Mỹ, Trung Quốc, và quân đội Úc đã tham gia vào một khóa huấn luyện kỹ năng sinh tồn trong khu rừng nhiệt đới của Úc.
"Có rất nhiều người nói chúng tôi về suy nghĩ lại chiến lược đối với Trung Quốc ngày nay," Rittenberg nói. Nhưng ông nói rằng ông là cảnh giác với một chiến lược "ngăn chặn" liên quan đến sức mạnh của Trung Quốc. Ông cũng hoài nghi về việc gia tăng đàm phán an ninh của Mỹ với các nước láng giềng của Trung Quốc như Ấn Độ và Việt Nam. "Có vẻ, chúng ta đang tạo một liên minh chống Trung Quốc."
Theo ông - một cuộc chiến tranh với Trung Quốc sẽ là một bi kịch đối với tất cả các đối tượng tham gia, và công nghệ ưu việt của quân đội Mỹ có thể ít quyết định trong một cuộc chiến tranh với Trung Quốc hơn so với điều mà nhiều người Mỹ mong đợi.
"Cuộc chiến cuối cùng chúng ta thật sự quyết thắng là Grenada," Rittenberg khẳng định. Ông lập luận rằng hậu quả đẫm máu của chiến dịch Urgent Fury và sự sa lầy của quân đội Mỹ tại Iraq mở đầu với chiến dịch Bão táp sa mạc đã cho thấy điều đó.
"Và bây giờ bạn muốn chiến đấu Trung Quốc?"
Rittenberg nghĩ rằng,Bắc Kinh và Washington có quá nhiều lợi ích chiến lược chia sẻ. Cả hai sợ bất ổn chính trị và khủng bố. Cả hai được hưởng lợi từ một nền kinh tế toàn cầu hóa. Các công ty Trung Quốc và Mỹ có quan hệ đó là quá sâu với nhau - và có lợi nhuận từ hai phía.
Nhưng ông cũng cho rằng, ngay cả trong thương mại cũng dấy lên nỗi sợ hãi chống Trung Quốc tại Mỹ. Cụ thể công việc buôn bán vũ khí. "Tôi nghĩ rất nhiều về bán vũ khí," ông nói. "Tôi nghĩ rằng chúng tôi đang cố gắng để cómột Trung Quốc là người bạn và kẻ thù cùng một lúc."
Ông khẳng định rằng sự sợ hãi quyền lực Trung Quốc là tốt Quốc phòng Mỹ, nơi sẽ buộc giữ chi tiêu quân sự cao,và mua những sản phẩm quốc phòng với giá đắt đỏ như F-35.
Quyết đoán Trung Quốc
Rittenberg thừa nhận rằng, Hoa Kỳ có thể gia tăng mối quan hệ an ninh và bán vũ khí cho các nước láng giềng của Trung Quốc, một phần là do sự gia tăng trong sức mạnh quốc phòng của Bắc Kinh và sự sẵn sàng thể hiện sức mạnh quân sự của nước này.
"Tôi nghĩ rằng ‘quyết đoán” là từ nhiều người ngày hôm nay sử dụng khi nói về Trung Quốc", Rittenberg nói. "Và Trung Quốc đã khá quyết đoán."
Trong tháng 5 năm 2014, Trung Quốc đã di chuyển một giàn khoan dầu vào khu vực của Biển Đông Việt Nam.Cảnh sát biển Việt Nam được lệnh chặn giàn khoan, hai bên rơi vào guồng cãi vả ngoại giao - và leo thang khi một tàu bảo vệ bờ biển của Trung Quốc đâm chìm một tàu Việt Nam. Sau đó, những người biểu tình tại Việt Nam đãgiận dữ tấn công người dân và các doanh nghiệp Trung Quốc.
Bắc Kinh cuối cùng đã đồng ý di chuyển giàn khoan, nhưng sau đó nó đã trở lại trong tháng 6 năm 2015. Sự ngang ngược đó khiến một số quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam và Philippines, đề cao cảnh giác.
Trong tháng 6 năm 2015, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter tuyên bố rằng Hà Nội sẽ mua tàu tuần tra mới của Mỹ nhằm bảo vệ bờ biển. Việt Nam cũng đã tăng cường quan hệ với Philippines - một đồng minh then chốt của Mỹ trong khu vực.
Ông nói thêm rằng các quốc gia nhỏ hơn ở châu Á đã bị bắt phải lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc, tuy nhiên. "Họ sẽ không bao giờ hoàn toàn ngả vào một bên này, hoặc bên kia.”
Mối quan tâm hơn của Rittenberg là Nhật Bản. Tokyo và Bắc Kinh tiếp tục rơi vào cuộc tranh luận gay gắt trong vấn đề tranh chấp đảo Senkaku (Nhật Bản) hay Điếu Ngư (Trung Quốc). Rittenberg tin sự gia tăng sức mạnh quốc phòng của Bắc Kinh sẽ dẫn đến hậu quả không lường đến từ Nhật Bản.
Đặc biệt, ông tin rằng sự sợ hãi của Nhật Bản đối với chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc đã vô tình dẫn đến một sự hồi sinh của các nhóm dân tộc chủ nghĩa cực đoan tại Nhật Bản. Trong quá khứ, Nhật Bản đã có nhữngnhà lãnh đạo quân phiệt vào những năm 1930 và thập niên 40. Rittenberg đặc biệt chú ý đến Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, người liên tục gây căng thẳng dân tộc cả hai bên.
"Abe không nên đi đến ngôi đền"
Nhưng giống như mối quan hệ giữa các công ty Trung – Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản đã hình thành quan hệ đối tác thương mại chặt chẽ. Nhưng dù sao, "Người Trung Quốc cần phải hòa hoãn với Nhật Bản," Rittenberg nói. "Và tôi nghĩ rằng họ đã biết điều đó."
Rittenberg giải thích rằng Trung Quốc - như Mỹ - phải cân nhắc nguyện vọng với thực tiễn quốc tế. Trung Quốc là một trong những nền văn minh lâu đời nhất trên thế giới. Nó cũng là một đất nước đang hiện diện trong sân chơi chính trị thế giới, với tư cách là một siêu cường thật sự trong vòng một thế kỷ.
Kết quả là, các nhà lãnh đạo của Trung Quốc có một ý thức sâu sắc về lịch sử và tự hào dân tộc. Và họ có đủ tâm huyết trong việc chứng minh sức mạnh của mình trong thế kỷ 21.
"Chủ nghĩa dân tộc mù quáng có ở ngay cả những nhà lãnh đạo," Rittenberg nói, đề cập cụ thể đến Trung Quốc và mong muốn lãnh đạo nước này nhằm để xuất hiện mạnh mẽ trên sân khấu quốc tế.
Ông hy vọng rằng, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tập trung hơn vào các vấn đề trong nước - tham nhũng.Tập Cận Bình đã tiến hành một chiến dịch chống tham nhũng chưa từng có ở Trung Quốc nhắm vào các đối tượng là lãnh đạo đảng và cán bộ - ngay cả các nhà lãnh đạo quân sự - mà nhiều người Trung Quốc trước đây nghĩ rằng,không thể chạm tới.
Trung Quốc thậm chí đã tìm đến Hoa Kỳ để giúp đỡ trong chiến dịch chống tham nhũng - như chính quyền Trung Quốc tin rằng một số quan chức đảng tham nhũng đã trốn ở Mỹ. Mỹ và các cơ quan của Trung Quốc đã hợp tác trong ít nhất một trường hợp và đang tìm kiếm những kẻ tội phạm khác.
Mỹ và Trung Quốc có thể hợp tác để bảo vệ tuyến đường hàng hải trên biển ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, cũng như ông hy vọng rằng, thương mại, giáo dục, giao lưu văn hóa có thể giúp ngăn ngừa xung đột giữa hai nước. “Đó là điều quan trọng, nó giúp hai bên hiểu về nhau hơn”.
http://www.ijavn.org/2015/08/vntb-cuu-ang-vien-mao-noi-ve-quan-he-my.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét