Một Hiến pháp Dân chủ cho Việt nam

• Pháp luật

Nguyễn Quang Duy - Melbourne, Úc.

Thông Luận

Trong các chứng cớ thu được từ tư gia và máy tính của Luật sư Lê Công Định có bản Tân Hiến Pháp do ông cùng soạn thảo. Tin này được các báo trong nước đồng loạt đăng.

Mặc dầu bản Dự Thảo Hiến Pháp này không được phổ biến, báo Công An Nhân Dân đã dành liên tiếp hai số (ngày 18/6 và 20/6/2009) để công kích và kết án việc làm của ông [1] Kết án kiểu này đầu tiên lộ rõ tính độc tài đảng trị cuả Đảng Cộng sản Việt Nam.

Ở các xã hội dân chủ, mọi người đều có quyền góp ý cho bản Hiến Pháp hiện hành và quyền vận động cho một bản hiến pháp mới. Khi có nhu cầu, Chính quyền còn có trách nhiệm đứng ra tổ chức Hội Nghị bàn về Hiến Pháp. Như Hội Nghị Lập Hiến bàn về thể chế Cộng Hoà tại Úc trước đây.

Mặc dù bị kết án tuyên truyền chống đối đảng và nhà nước cộng sản, các công trình trí tuệ của luật sư Lê công Định đã đang và sẽ tiếp tục đóng góp vào công cuộc xây dựng một Việt Nam mới hiến định, dân chủ và pháp trị. Riêng việc luật sư Lê Công Định sọan Bản Dự thảo Hiến Pháp nói lên nhu cầu phải thay đổi Hiến Pháp càng ngày càng trở nên cấp thiết.

Đòi hỏi một Hiến Pháp dân chủ

Không riêng luật sư Lê Công Định, trong nước cũng có nhiều quan tâm về một Hiến pháp Dân chủ cho Việt Nam, xin cử ra đây vài thí dụ:

1. Phó giáo sư, tiến sỹ Phạm Duy Nghĩa, Viện Đại Học Hà Nội tiếc rằng từ 1946, dân tộc ta đã không có cơ hội đi xa hơn trong chủ nghĩa lập hiến. Bản hiến văn 1946 không có giá trị về pháp lý, chưa từng được sửa theo cách thức mà nó đề nghị và nó đã bị thay thế bởi những tuyên bố chính trị khác (Hiến Pháp 1959, 1980, 1992 và 2001). Đó là một món nợ lịch sử cần phải trả. [2]

2. Tiến sĩ Nguyễn Đình Lộc, nguyên Bộ trưởng Tư Pháp, Trưởng Tiểu Ban Biên tập Hiến pháp 1992, thành viên của Ban Thư ký soạn thảo Hiến pháp 1980, đã có những trăn trở về một truyền thống Hiến pháp chưa được kiến tạo ở Việt Nam. Khi cần thông qua luật Cải Cách Ruộng Đất, Đảng cộng sản đã biến Quốc hội Lập Hiến 1946 một thành một Quốc hội Lập pháp. Rồi cũng Quốc hội này lại trở thành Quốc hội Lập Hiến khi thông qua Hiến Pháp 1959. Ông còn cho biết vào năm 1959 rất ít người thạo Nga văn và hiểu về hệ thống chính trị Liên Sô, nên Hiến pháp 1959 phải dựa trên bản dịch tiếng Tàu với khá nhiều lỗi lầm về văn phạm và ý nghĩa từ việc chuyển ngữ. Các lỗi lầm này được tiếp tục in lại trong các ấn bản sau 1980, 1992 và 2001. Hệ thống pháp quyền Việt Nam lại xây dựng dựa trên các lỗi lầm này. [3]

3. Luật sư Trần Lâm và Tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang đã viết: “Đề cập đến sửa đổi Hiến pháp tưởng chừng là điều cấm kỵ, thậm chí có thể bị coi là phạm pháp, nhưng nay đã được các cơ quan Nhà nước, các người có trách nhiệm ở tầng cao nói đến, quần chúng băn khoăn, bức xúc … Đây đó, có người còn quy kết mọi khó khăn trắc trở của đất nước hiện nay đều bắt nguồn từ những bất cập của Hiến pháp hiện hành”. [4] Từ đó hai ông đã vạch rõ yêu cầu thành lập một cơ quan lập hiến để sửa đổi để sọan ra một Hiến Pháp mới cho Việt Nam.

Quyền lập hiến luôn luôn phải được đặt cao hơn quyền lập pháp. Để tránh việc lạm quyền, Quốc Hội Lập Hiến được bầu ra với chức năng duy nhất là sọan ra một Hiến Pháp rồi giải tán. Hiến Pháp quy định rõ ràng quyền và trách nhiệm của Quốc Hội Lập Pháp. Quốc Hội Vịệt Nam xem ra luôn nắm giữ cả hai quyền.

Chính danh trong thể chế pháp trị

Nhưng trên thực tế Quốc hội Vịệt Nam chỉ lập ra cho có hình thức, mọi việc đều đã được Đảng Cộng sản thu xếp từ trước.

Theo điều 4 Hiến Pháp “Đảng Cộng Sản Việt Nam … là lực lương lãnh đạo nhà nước và xã hội…” và điều 6 quy định: "Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan khác của Nhà nước đều được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ…" Hai điều này bao hàm tính toàn trị của Đảng Cộng sản Vịệt Nam. Hiến pháp chỉ sọan ra cho có hình thức nhằm trang điểm cho thể chế đảng trị.

Về việc này, trên diễn đàn BBC trứơc đây, luật sư Lê công Định đã có bài “Bàn về ‘Chính danh’ trong thể chế pháp trị” (BBC, 04/7/2006). Trong bài này ông nói rõ “Việc điều hành hệ thống quản lý nhà nước với cơ chế thông qua những quyết sách quan trọng và bầu chọn nguyên thủ quốc gia, mà trên thực tế do một đảng chính trị quyết định, dù là đảng cầm quyền, một lần nữa cho thấy Đảng, chứ không phải nhà nước, đang cai trị quốc gia. Thể chế chính trị như vậy, trong ngành chính trị học, được định danh là “đảng trị”, chứ không phải “pháp trị”. Ông nhận xét : “… người dân vẫn không tâm phục và nhìn nhận những chức phận kiểu như vậy”.

Về một thể chế pháp trị ông đã viết “… sự “chính danh” gắn liền với tính hợp hiến, nghĩa là việc bầu cử nguyên thủ quốc gia để quốc dân “chọn mặt gửi vàng” phải được minh định trong Hiến pháp, chứ không từ bất kỳ văn kiện chính trị nào khác.” Và đề nghị “… phải chuyển từ thể chế đảng trị sang pháp trị để đạt được “ngôn thuận” trong nhân dân”.

Xưa như nay

Trước đây ông Nguyễn Hữu Đang nguyên Trưởng Ban tổ chức Ngày Tuyên Ngôn Độc Lập 2/9/1945 và trong Ủy Ban dự thảo Tổng tuyển cử Quốc Hội Lập Hiến 1946, cũng nhận tội rồi bị kết án tù chỉ vì trên Nhân Văn số 4, ra ngày 5.11.1956, đã góp ý xây dựng Hiến Pháp 1946 và “… tình trạng thiếu một nền pháp trị hẳn hoi…” tại miền Bắc Việt Nam. [5]

Năm mươi năm đã qua, ngày nay, luật sư Lê Công Định, cũng chỉ vì những họat động ôn hoà và bất bạo động, lại bị cáo buộc vi phạm các điều 79 và 88 của bộ luật hình sự. Các điều luật trên xuất phát từ các cương lĩnh của Đảng Cộng sản Việt Nam. Vụ án Lê Công Định sẽ là một dấu hiệu gởi ra toàn thế giới Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn tiếp tục lội ngược dòng tiến hóa nhân lọai và kéo lùi dân tộc Việt Nam.

Hiến Pháp là gì ?

Một cách vắn tắt, Hiến pháp là:

1. nền tảng để xây dựng một chính phủ dân chủ, hiến định và pháp trị;
2. bộ luật tối cao quy định các quyền và nghĩa vụ của người công dân;
3. quy định các nguyên tắc xây dựng quyền lực cho chính phủ, các giới hạn của chính phủ và đề ra các thủ tục họat động cơ bản cho chính phủ;
4. là nền tảng xây dựng các chính sách văn hoá, xã hội, giáo dục, chính trị, kinh tế, ..., các quyết định pháp lý, các đạo luật quốc gia; và
5. đề ra các phương cách bổ sung hay sửa đổi khi cần thiết.

Trong một quốc gia, mọi công dân đều bị chi phối, cũng như đều có bổn phận tôn trọng và tuân theo hiến pháp, các đạo luật, các quyết định hợp hiến. Như vậy, Hiến Pháp dân chủ cần sự tham gia của mọi tầng lớp xã hội.

Riêng trường hợp Việt Nam, người Việt hải ngọai cũng là một thành phần dân tộc và như thế ít nhiều cũng bị chi phối bởi hiến pháp và luật pháp Việt Nam.

Thế giới ngày nay càng ngày càng mở, công dân các nước du lịch, sinh sống và làm việc trên quốc gia khác càng ngày càng nhiều. Vì thế một Hiến pháp hiện đại cần có tầm nhìn xa hơn về con người thay vì chỉ công dân một quốc gia.

Nếu xem Hiến Pháp là một la bàn định hướng cho con tàu Việt Nam thì sáu mươi năm qua con tàu này vẫn lênh đênh trên đại dương theo ý chí, khủng bố và hứa hẹn của thiểu số cộng sản cầm quyền.

Cần một Hiến Pháp dân chủ cho Việt Nam

Nói rõ hơn một Hiến Pháp dân chủ quy định rõ ràng những quyền tự do cá nhân. Trên sáu mươi năm qua Đảng Cộng sản đã cướp đi cái quý nhất của người Việt Nam – Quyền Tự Do. Đã đến lúc người Việt chúng ta cần đồng tâm ngồi lại với nhau để đòi lại các quyền này, để thảo luận và để sọan ra một Dự Thảo Hiến Pháp. Việc này sẽ giúp:

1. xây dựng và sửa sọan một hướng đi, đưa dân tộc chúng ta, một cách bình thường và bình đẳng hội nhập vào thế giới dân chủ;
2. phương tiện đấu tranh cho dân chủ một cách quyết liệt và dứt khóat trong ôn hoà, bất bạo động;
3. Hiến Pháp dân chủ sẽ là giải pháp để hoà giải dân tộc, ít rủi ro nhất cho các đảng viên Đảng Cộng sản, vì khi bị khủng bố, bị áp bức đến cùng cực, cách mạng bạo lực ắt sẽ xẩy ra; và
4. làm căn bản cho một Quốc Hội Lập Hiến cứu xét và đưa ra toàn dân trưng cầu dân ý.

Nguyễn Quang Duy
Melbourne, Úc Đại Lợi, 25/6/2009

[1] Nhóm PVCD, “Trò hề vớ vẩn trong ‘Tân hiến pháp’ thu được từ ‘luật sư cấp tiến’ Lê công Định”, Công An Nhân Dân ngày 18/6 và 20/6/2009
[2] Phạm Duy Nghĩa, ”Bản Hiến pháp sáu mươi năm trước và những món nợ lịch sử” , Tia Sáng 02/02/2007.
[3] Huy Đức phỏng vấn Tiến sĩ Nguyễn Đình Lộc, “Tinh thần Hiến pháp”, Sài Gòn Tiếp thị ngày 18 và 20 tháng 9 năm 2007.
[4] Trần Lâm và Nguyễn Thanh Giang, “Sửa đổi Hiến pháp Việt Nam là yếu tố bức thiết”,
[5] Nguyễn Hữu Đang, “Hiến pháp Việt Nam 1946 và Hiến pháp Trung Hoa bảo đảm tự do dân chủ như thế nao?”. Nhân văn số 4, ra ngày 5.11.1956

Bien-Tap gửi hôm Thứ Bảy, 27/06/2009 http://www.danluan.org/tin-tuc/20090627/mot-hien-phap-dan-chu-cho-viet-nam