Nhà văn và nhà làm phim Rebecca Frayn
(Thu Hương & Trang Nhung chuyển ngữ)
(Thu Hương & Trang Nhung chuyển ngữ)
Bốn năm trước, khi tôi bắt đầu nghiên cứu một kịch bản phim về Aung San Suu Kyi, tôi đã không kỳ vọng khám phá được một trong những câu chuyện tình yêu vĩ đại của thời đại chúng ta. Tuy nhiên, những gì hiển hiện ra là một câu chuyện rất lãng mạn – và cũng rất đau buồn – giống như một kịch bản phim tình cảm lâm li kiểu Hollywood: một cô gái đẹp sắc sảo nhưng kín đáo từ phương Đông gặp một chàng trai đẹp và sôi nổi từ phương Tây.
Đối với Michael Aris, câu chuyện là tình yêu từ cái nhìn đầu tiên, và cuối cùng ông đã cầu hôn Suu giữa những ngọn núi phủ tuyết trắng của Bhutan, nơi ông làm gia sư cho gia đình hoàng gia của quốc gia này. Trong 16 năm tiếp theo, bà trở thành người vợ tận tụy của ông và người mẹ của hai con, cho đến khi tình cờ bị cuốn vào chính trị trong một chuyến đi ngắn tới Miến Điện và không bao giờ trở về nhà. Buồn thay, sau 10 năm vận động để cố gắng giữ cho vợ an toàn, Michael đã chết vì ung thư mà không bao giờ được nói lời tạm biệt.
Tôi cũng phát hiện ra rằng lý do không ai biết về câu chuyện này là vì Tiến sĩ Michael Aris đã nỗ lực để giữ cho gia đình của Suu nằm ngoài con mắt của công chúng. Giờ đây, chỉ khi các con trai của họ đã lớn – và Michael đã qua đời – bạn bè và gia đình của họ cảm thấy đã đến lúc để nói chuyện một cách cởi mở với niềm hãnh diện lớn về vai trò thầm lặng của ông.
Là con gái của một anh hùng Miến Điện vĩ đại, tướng Aung San, người đã bị ám sát khi bà mới hai tuổi, Suu đã được xây dựng một ý thức mạnh mẽ về di sản chưa hoàn thành của cha. Năm 1964, bà được mẹ là nhà ngoại giao gửi đi học Chính trị, Triết học và Kinh tế học tại Oxford, nơi người giám hộ của bà, ngài Gore-Booth, giới thiệu bà với Michael. Lúc đó, Michael đang nghiên cứu lịch sử tại Durham nhưng luôn có một niềm đam mê đối với Bhutan – và ở Suu, ông đã tìm thấy hiện thân lãng mạn của tình yêu lớn của mình đối với phương Đông. Nhưng khi bà chấp nhận lời cầu hôn của ông, bà đã đưa ra một thỏa thuận: nếu đất nước bà cần, bà sẽ phải đi. Và Michael đã sẵn lòng đồng ý.
Trong 16 năm tiếp theo, Suu Kyi đã thăng hoa sức mạnh cá tính lạ thường của mình và trở thành bà nội trợ hoàn hảo. Khi hai cậu con trai, Alexander và Kim, được sinh ra, bà đã trở thành một người mẹ yêu con quá mức, bà đã chú ý các tiểu tiết khi tổ chức các bữa tiệc cho con và luôn nấu ăn tinh tế. Bà thậm chí làm thất vọng những người bạn theo chủ nghĩa nữ quyền của mình, khi nhất định ủi vớ cho chồng và tự dọn dẹp nhà cửa.
Rồi vào một buổi tối yên tĩnh năm 1988, khi các con trai được 12 và 14 tuổi, bà và Michael đang ngồi đọc sách tại Oxford, một cuộc gọi điện thoại đã làm gián đoạn cho biết mẹ của Suu đã bị đột quỵ. Bà ngay lập tức bay về Rangoon cho những việc mà bà nghĩ sẽ chỉ mất vài tuần, chỉ để thấy một thành phố trong tình trạng hỗn loạn. Một loạt các cuộc đối đầu bạo động với quân đội đã đưa đất nước đến chỗ bế tắc, và khi bà đến Bệnh viện Rangoon để chăm sóc mẹ, bà thấy các khu vực đầy những sinh viên bị thương và hấp hối. Kể từ khi các cuộc họp công cộng bị cấm, bệnh viện đã trở thành tâm điểm của một cuộc cách mạng không có thủ lĩnh, và từ đó danh tiếng Con Gái của Đại tướng vĩ đại đã lan ra như lửa cháy rừng.
Khi một đoàn đại biểu của các học giả đề nghị Suu lãnh đạo một phong trào dân chủ, bà đã ngập ngừng đồng ý, với ý nghĩ rằng một khi một cuộc bầu cử được tổ chức, bà sẽ được tự do để quay trở lại Oxford. Chỉ hai tháng trước đó, bà đã từng là một bà nội trợ tận tụy; giờ đây bà thấy mình dẫn đầu một cuộc nổi dậy của quần chúng chống lại một chế độ dã man.
Ở Anh, Michael chỉ có thể lo lắng theo dõi các tin tức khi Suu kinh lý Miến Điện, tiếng tăm của bà tăng vọt, trong khi quân đội quấy rối bà từng bước đi, bắt và tra tấn nhiều thành viên trong đảng của bà. Ông bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi rằng bà có thể bị ám sát giống như cha của bà. Vào năm 1989 khi bà bị quản thúc tại gia, niềm an ủi duy nhất của ông là ít nhất có thể giúp giữ cho bà an toàn.
Michael giờ đây đáp lại tất cả những năm Suu đã dành cho ông bằng một lòng vị tha đáng kể của riêng mình, ông bắt tay vào một chiến dịch cấp cao để gây dựng hình ảnh của bà như một biểu tượng quốc tế mà quân đội sẽ không bao giờ dám hại. Tuy nhiên, ông đã cẩn thận giữ cho công việc của mình kín đáo, bởi vì khi bà nổi lên như nhà lãnh đạo của một phong trào dân chủ mới, quân đội đã lấy thực tế là bà đã kết hôn với người nước ngoài làm cơ sở cho một loạt xuyên tạc man rợ – và thường là thô bỉ về giới tính – trên báo chí Miến Điện.
Trong năm năm tiếp theo, khi các con trai của bà đã trở thành những thanh niên, Suu vẫn còn bị quản thúc tại gia và kìm giữ trong sự cô lập. Bà đã giữ vững bản thân mình bằng cách học ngồi thiền, đọc nhiều về Phật giáo và nghiên cứu các tác phẩm của Mandela và Gandhi. Michael đã chỉ được phép đến thăm bà hai lần trong thời gian đó. Tuy nhiên, đây là một kiểu bỏ tù rất đặc biệt, vì bất cứ lúc nào Suu cũng có thể yêu cầu được đưa tới sân bay và về với gia đình.
Nhưng cả hai đều không bao giờ dự tính rằng bà sẽ làm một điều như vậy. Trên thực tế, là một nhà sử học, thậm chí khi Michael khắc khoải lo âu và tiếp tục gây sức ép lên các nhà chính trị phía sau hậu trường, ông đã biết bà là một phần của lịch sử đang diễn ra. Ông giữ nguyên cuốn sách bà đã đọc khi bà nhận được cuộc gọi điện thoại triệu về Miến Điện. Ông trang trí các bức tường với giấy chứng nhận của nhiều giải thưởng bà đã giành được bấy giờ, trong đó có giải Nobel Hòa bình năm 1991. Và bên giường ngủ của mình, ông treo một bức ảnh lớn của bà.
Chắc hẳn, trong thời gian dài khi không có cách nào liên lạc được, ông đã sợ Suu có thể đã chết, và chỉ khi có tin tức nhỏ nhặt từ những người qua đường nghe thấy tiếng đàn piano ngân ra từ ngôi nhà của bà, ông mới cảm thấy yên tâm. Nhưng, khi sự ẩm ướt của Đông Nam Á cuối cùng đã phá hủy cây đàn piano, sự bảo đảm mong manh đó cho ông cũng không còn nữa.
Sau đó, vào năm 1995, Michael khá bất ngờ nhận được một cuộc gọi từ Suu. Bà đã gọi từ Đại sứ quán Anh, bà nói. Bà lại được tự do! Michael và các con trai đã được cấp thị thực và đã bay tới Miến Điện. Khi Suu thấy Kim, con trai của mình, bà đã rất ngạc nhiên khi anh đã trở thành một người đàn ông trẻ tuổi. Bà thừa nhận rằng có thể bà đã đi ngang qua anh trên đường phố. Nhưng Suu nay đã trở thành một người phụ nữ hoàn toàn chính trị, những năm bị cô lập đã cho bà một quyết tâm cứng rắn, và bà đã quyết định ở lại đất nước của mình, ngay cả khi cái giá phải trả là cách xa gia đình mình hơn nữa.
Nhà báo Fergal Keane, người đã gặp Suu nhiều lần, mô tả bà có một tinh thần thép. Khả năng phục hồi tuyệt đối lòng can đảm ở bà đã làm tôi kinh sợ khi viết kịch bản cho The Lady. Câu hỏi đầu tiên nhiều phụ nữ hỏi khi họ nghe câu chuyện của Suu là làm thế nào bà có thể để lại những đứa con của mình. Kim đã nói đơn giản: "Bà đã làm những gì bà phải làm." Bản thân Suu Kyi đã từ chối nói về vấn đề này, mặc dù bà đã thừa nhận rằng những giờ phút đen tối nhất của bà là khi "Tôi sợ các con có thể cần tôi".
Chuyến thăm của Michael vào năm 1995 là lần cuối cùng Michael và Suu được phép gặp nhau. Ba năm sau, ông được biết mình bị ung thư giai đoạn cuối. Ông đã gọi Suu để phá tan tin xấu và lập tức xin thị thực để ông có thể trực tiếp nói với Suu lời tạm biệt. Khi bị từ chối, ông đã thử lại 30 lần vì sức khỏe nhanh chóng yếu đi. Một số nhân vật nổi tiếng – trong đó có Đức Giáo Hoàng và Tổng thống Clinton – đã viết thư kêu gọi, nhưng tất cả đều vô ích. Cuối cùng, một quan chức quân sự đã đến gặp Suu. Tất nhiên bà có thể nói lời tạm biệt, ông nói, nhưng làm như vậy bà sẽ phải trở lại Oxford.
Sự lựa chọn ngầm đã ám ảnh bà suốt 10 năm xa cách chồng bây giờ đã trở thành một tối hậu thư rõ ràng: đất nước hoặc gia đình. Bà đã bị quẫn trí. Nếu bà rời khỏi Miến Điện, cả hai đều biết điều đó có nghĩa là lưu vong lâu dài – rằng tất cả những gì họ đã cùng nhau chiến đấu cho sẽ chẳng cho gì hết. Suu sẽ gọi Michael từ Đại sứ quán Anh khi có thể, và ông vẫn kiên quyết rằng bà không cần cân nhắc điều đó.
Khi tôi gặp anh em sinh đôi của Michael, Anthony, ông nói với tôi điều ông chưa bao giờ nói với bất cứ ai trước đây. Ông nói rằng một lần Suu nhận ra rằng bà sẽ không bao giờ nhìn thấy Michael nữa, bà đã mặc chiếc váy với màu sắc mà Micheal yêu thích, cài một bông hồng trên mái tóc của mình, và đến Đại sứ quán Anh, nơi bà ghi lại một bộ phim tạm biệt cho ông, trong đó bà nói với ông ấy rằng tình yêu ông dành cho bà đã là chỗ dựa của bà. Bộ phim được lén đưa ra khỏi nước, nhưng chỉ đến nơi hai ngày sau khi Michael qua đời.
Trong nhiều năm, khi hồ sơ nhân quyền của Miến Điện xấu đi, có vẻ như sự hy sinh lớn lao của gia đình Aris là vô ích. Tuy nhiên, trong những tuần gần đây, quân đội cuối cùng đã công bố mong muốn của họ cho sự thay đổi chính trị. Và 22 năm thao thức của Suu có nghĩa rằng bà đã được đặt vào vị trí riêng biệt để tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi như vậy – nếu và khi điều đó tới – một cách chính xác như Mandela đã làm rất thành công cho Nam Phi.
Khi họ luôn tin rằng nó sẽ là như vậy, giấc mơ dân chủ của Suu và Michael vẫn có thể trở thành hiện thực.
http://www.danluan.org/tin-tuc/20140902/chuyen-tinh-chua-duoc-ke-cua-aung-san-suu-kyi
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét